Είναι η χημειοθεραπεία πάντα απαραίτητη σε ασθενείς με καρκίνο μαστού;
Η θεραπεία του καρκίνου του μαστού τα τελευταία χρόνια έχει διαφοροποιηθεί παρά πολύ. Από το «όλοι να κάνουν χημειοθεραπεία», πλέον χρησιμοποιούμε τις γονιδιακές υπογραφές για να αναγνωρίσουμε τις ασθενείς εκείνες που πραγματικά θα έχουν όφελος από αυτή τη θεραπεία.
Η πλέον χρησιμοποιούμενη και έγκυρη, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, είναι το μοριακό τεστ 21 γονιδίων, Oncotype DX. Μέχρι φέτος και συγκεκριμένα πριν το διεθνές συνέδριο του ASCO 2018, υπήρχαν τρεις ομάδες ασθενών στα αποτελέσματα του τεστ.
Η ομάδα χαμηλού κινδύνου (low risk) όπου οι ασθενείς που άνηκαν σε αυτή την ομάδα δεν θα είχαν όφελος από τη χημειοθεραπεία σε σχέση με τη λήψη μόνο ορμονοθεραπείας και η ομάδα υψηλού κινδύνου (high risk) όπου η χημειοθεραπεία ήταν απαραίτητη στους αντίστοιχους ασθενείς σε συνδυασμό και με τη λήψη ορμονοθεραπείας.
Η μεσαία ομάδα ασθενών (intermediate risk) ήταν μέχρι την ανακοίνωση της TAILORx, στην γκρίζα ζώνη με την απόφαση σχετικά με την θεραπεία, να εξαρτάται άμεσα από την επιστημονική άποψη του Παθολόγου Ογκολόγου και την επιθυμία της ασθενούς.
Μέχρι που ανακοινωθήκαν τα αποτελέσματα της μελέτης TAILORx, που αλλάζουν τον τρόπο κλινικής διαχείρισης των ασθενών με ορμονοεξαρτώμενο καρκίνο μαστού με αρνητικούς λεμφαδένες και αρνητικό HER2.
Στην κλινική μελέτη φάσης ΙΙΙ, TAILORx, που παρουσιάστηκε στο ASCO 2018 συμμετείχαν 10.273 ασθενείς με καρκίνο μαστού με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς, αρνητικούς λεμφαδένες και αρνητικό HER2. Ο σκοπός της μελέτης ήταν να εξεταστεί εάν οι ασθενείς με ενδιάμεσο κίνδυνο (RS 11-25) έχουν καλύτερη έκβαση όταν λάβουν μόνο ορμονοθεραπεία ή συνδυασμό χημειοθεραπείας και ορμονοθεραπείας. Για να γίνει αυτό, χρησιμοποιήθηκε ο παρακάτω σχεδιασμός:
Οι ασθενείς με σκορ από το Oncotype DX RS 0-10 που έλαβαν μόνο ορμονοθεραπεία είχαν εξαιρετικά καλή περίοδο άνευ υποτροπής στα 5 χρόνια (99.,3%) και στα 9 χρόνια (96,8%) ανεξαρτήτου ηλικίας, μεγέθους όγκου και βαθμού του όγκου (Grade). Αυτό αποδεικνύει οτι η εξέταση Oncotype μπορεί να ταυτοποιήσει τους ασθενείς με πολύ χαμηλό κίνδυνο και που δεν χρειάζονται χημειοθεραπεία.
Οι ασθενείς με ενδιάμεσο κίνδυνο βάσει το Oncotype DX σκορ (RS 11-25) τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν είτε μόνο Ορμονοθεραπεία ή Χημειοθεραπεία και Ορμονοθεραπεία. Σε αυτή την ομάδα εντάχθηκαν 6.711 ασθενείς.
Στο σύνολό τους οι ασθενείς που έλαβαν μόνο ορμονοθεραπεία σε σχέση με αυτούς που έλαβαν και χημειοθεραπεία δεν είχαν καμία διαφορά. Όταν σε αυτή την υποομάδα ασθενών συνεκτιμήσει κανείς την ηλικία βλέπει το στις γυναίκες άνω των 50 ετών από το σκορ RS 0-25 δεν έχουν κανένα όφελος από την χημειοθεραπεία ενώ από το σκορ 25-100 έχουν σαφές όφελος από την χημειοθεραπεία. Ενώ οι γυναίκες κάτω των 50 ετών έχουν ένα μικρό όφελος από τη χημειοθεραπεία όταν έχουν σκορ RS 21-25 ενώ από το 25-100 έχουν μεγάλο όφελος.
| Ηλικία | RS 0-10 | RS 11-15 | RS 16-20 | RS 21-25 | RS 26-100 |
| >50 | Κανενα όφελος απο χήμειο | Μεγάλοόφελος απο χημειο | |||
| ≤50 | Κανενα όφελος απο χήμειο | Όφελος ≈1,6% | Όφελος ≈6,5% | Μεγάλοόφελος απο χημειο | |
Από τα παραπάνω, αντιλαμβανόμαστε ότι όλο και περισσότερες μελέτες και αποτελέσματα συγκριτικών και αναδρομικών μελετών με βάση τις γονιδιακές υπογραφές, θα χρησιμοποιούνται πλέον για να αποφασίζουμε τη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών που νόσησαν με καρκίνο μαστού πάντα με γνώμονα το όφελος των γυναικών αυτών και την όσο το δυνατό λιγότερη ταλαιπωρία τους.
Βασίλης Βενιζέλος
Χειρουργός Μαστού
Διευθυντής Μονάδας Μαστού
Θεραπευτηρίου Μετροπόλιταν
Πρόεδρος Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρίας Μαστού (ΕΧΕΜ)